ศีลพระมีอะไรบ้าง? (๑๕) ปาจิตตีย์ ๙.รตนวรรค โดยพระมหาภาคภูมิ สีลานนฺโท | เนื้อหารตน แปลว่าล่าสุด

4 thoughts on “ศีลพระมีอะไรบ้าง? (๑๕) ปาจิตตีย์ ๙.รตนวรรค โดยพระมหาภาคภูมิ สีลานนฺโท | เนื้อหารตน แปลว่าล่าสุด”

1. 

   นานาวินิจฉัยพระวินัย says:

   #คืบพระสุคต #นิ้วพระสุคต

   ๑ คืบพระสุคต = ๑ คืบครึ่งช่างไม้
   ๑ คืบช่างไม้ = ๑ คืบครึ่งบุรุษปานกลาง
   ๑ คืบบุรุษปรกติ = ๒๒ ซม.
   ๒ คืบบุรุษปรกติ = ๑ ศอก (๔๔ ซม.)
   ๑ คืบบุรุษปานกลาง = ๓๓ ซม.
   (บุรุษปกติ ๑ คืบครึ่ง = บุรุษปานกลาง ๑ คืบ)
   ๓ คืบบุรุษปานกลาง = ๑ คืบพระสุคต

   ดังนั้น ๑ คืบพระสุคต = ๓ คืบของบุรุษปานกลาง = ๙๙ ซม. (๓๓ × ๓) (ตีเป็น ๑ เมตร)

   ๑๒ นิ้วพระสุคต = ๑ คืบพระสุคต (๙๙ ซม.)
   ขนาดขาเตียง ๘ นิ้วพระสุคต
   (คำนวนโดยเอา ๙๙ ÷ ๑๒ = ๘.๒๕, เอา ๘.๒๕ × ๘ = ๖๖ ซม.)
   ดังนั้น ขนาดขาเตียง ห้ามเกิน ๘ นิ้วพระสุคต = ๖๖ ซม.

   (ดู มงฺคลตฺถทีปนี ตอนอธิบาย วินโย จ สุสิกฺขิโต ดูในวิมติวิโนทนีฎีกาเทียบก็ตรงกัน)

   03/10/2021 at 11:16

   ตอบกลับ
2. 

   Zhjkkhgff Qgjkjgfhjj says:

   เข้าหมู่บ้านในเวลาวิกาลไม่บอกลาภิกษุ เวลาวิกาลในที่นี้ หมายถึง ค่ำหรือหลังเที่ยงวันครับ?
   และถ้าภิกษุไม่ถูกกัน เช่น ถ้าบอกแล้วจะติว่าไม่ควรอย่างนั้นอย่างนี้ๆๆแล้วจะไม่ยอมให้เข้าก็เลยไม่บอกเป็นอาบัติหรือไม่ครับ?

   03/10/2021 at 11:16

   ตอบกลับ
3. 

   นานาวินิจฉัยพระวินัย says:

   #วินิจฉัยเรื่องผ้านิสีทนะ

   #ผ้านิสีทนะ…คืออะไร?
   ผ้านิสีทนะ แปลตามศัพท์ว่า #ผ้ารองนั่ง ใช้สำหรับรองนั่ง #เพื่อป้องกันเนื้อตัวไปถูกพื้นเสนาสนะและป้องกันจีวรหรือสบงเปรอะเปื้อน เพราะถ้าผิวเนื้อส่วนที่มีขนของภิกษุไปถูกเสนาสนะมีเตียงตั่งหรือเครื่องปูลาดของสงฆ์เป็นต้นโดยตรง จะทำให้ต้องอาบัติทุกกฏตามจำนวนเส้นขน (ดู เสนาสนขันธกะ วิ.จูฬ. ๗/๑๐๒, วิ.อฏฺ. ๓/๓๕๕-๖)

   ในฎีกายังกล่าวถึงประโยชน์อีกอย่างหนึ่งของผ้านิสีทนะว่าสามารถ #นำมานุ่งเพื่อป้องกันอสุจิเปรอะเปื้อนเสนาสนะเป็นต้นอีกด้วย (ดู วิ.ลงฺการ. ๒/๓๔๑-๒) [เหตุที่ผ้านิสีทนะมีชายก็เพื่อจะสามารถเอาไว้นุ่งข้างในสบงได้ด้วยนั่นเอง]

   #ขนาดของผ้านิสีทนะ
   เรื่องขนาดของนิสีทนะ พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า
   นิสีทนํ ปน ภิกฺขุนา การยมาเนน ปมาณิกํ กาเรตพฺพํ, ตตฺริทํ ปมาณํ, ทีฆโส เทฺว วิทตฺถิโย สุคตวิทตฺถิยา, ติริยํ ทิยฑฺฒํ, ทสา วิทตฺถิ. ตํ อติกฺกามยโต เฉทนกํ ปาจิตฺติยํ.
   ภิกษุผู้จะให้ทำผ้านิสีทนะ พึงให้ทำให้ได้ขนาด ขนาดในข้อนั้นคือ ยาว ๒ คืบ กว้างคืบครึ่ง ชาย ๑ คืบโดยคืบพระสุคต เมื่อให้ทำเกินขนาดนั้น ต้องอาบัติปาจิตตีย์ที่มีการตัด

   ถ้าคิดตามหลักการคำนวณคืบพระสุคตตามที่อรรถกถากล่าวไว้ ผ้านิสีทนะ จะห้ามมีขนาดเกินด้านยาว ๑๕๐ ซ.ม. กว้าง ๑๑๒.๕ ซ.ม. ชาย ๗๕ ซ.ม. ซึ่งจะเห็นว่าใหญ่มาก แต่ถ้าถือตามมตินี้ ภิกษุก็จะไม่ต้องกังวลในเรื่องการทำผ้านิสีทนะเกินขนาด เพราะคงไม่มีใครทำผ้านิสีทนะผืนใหญ่ขนาดนั้นแน่

   *ผ้านิสีทนะตามที่ปรากฏในหลักฐานทั้งพระบาฬีและอรรถกถา ล้วนแต่เป็น #ผ้าที่มีชาย ในขุททสิกขาอภินวฎีกา (๕๑/๒๖๕) ถึงกับย้ำว่า "ท่านห้ามผ้านิสีทนะที่ไม่มีชายไว้โดยประการทั้งปวง" ซึ่งแตกต่างจากผ้านิสีทนะที่ภิกษุนิยมใช้กันในปัจจุบันที่เป็นผ้าสี่เหลี่ยมจตุรัสธรรมดา

   ดังนั้น เมื่อถือตามมติที่หนัก หากผ้านิสีทนะไม่มีชาย จึงไม่ควรอธิษฐานเป็น นิสีทนะ (การอธิษฐานผ้านิสีนะ ทำได้โดยจับผ้าแล้วกล่าวว่า "อิมํ นิสีทนํ อธิฏฺฐามิ")
   แต่สามารถอธิษฐานใช้เป็นผ้าบริขารทั่วไป (บริขารโจฬ) แทนได้ (การอธิษฐานเป็นผ้าบริขาร ทำได้โดยการจับผ้าแล้วกล่าวว่า "อิมํ จีวรํ ปริกฺขารโจฬํ อธิฏฺฐามิ)

   **ถ้าไปในบางวัด จะเห็นภิกษุสามเณรมักจะมีผ้าผืนเล็กๆ พาดไว้ที่บ่าติดตัวเป็นประจำ ผ้านั้นก็คือผ้านิสีทนะนั่นเอง เป็นการเตรียมพร้อมเผื่อได้ใช้รองนั่งดังที่อธิบายไว้ในตอนต้น

   จิรํ ติฏฺฐตุ สทฺธมฺโม
   ขอพระสัทธรรมจงดำรงมั่นตลอดกาลนาน

   พระมหาภาคภูมิ สีลานนฺโท

   03/10/2021 at 11:16

   ตอบกลับ
4. 

   นานาวินิจฉัยพระวินัย says:

   #วิธีปฏิบัติเมื่อเจอเงินเป็นต้นตกอยู่ในวัด

   ปรกติแล้ว ภิกษุสามเณรไม่สามารถรับหรือแม้แต่จับเงินทองได้ (ถ้ารับ จะต้องอาบัติปาจิตตีย์ที่มีการสละด้วยชาตรูปสิกขาบท ถ้าจงใจจับหรือถูกต้อง จะต้องอาบัติทุกกฏ เรียกว่า อนามาสทุกกฏ) แต่มีข้อยกเว้นในกรณีที่เงินทองหรือสิ่งของอย่างอื่นของคฤหัสถ์ตกอยู่ในวัดหรือในที่พักในหมู่บ้านที่ภิกษุไปอยู่ในขณะนั้น กรณีเช่นนี้ ภิกษุสามารถเก็บหรือใช้ให้เก็บสิ่งของของคฤหัสถ์เหล่านั้นถึงแม้จะเป็นเงินทองได้ (โดยใส่ใจว่าจะเก็บไว้คืนเจ้าของ)

   ในเรื่องนี้มีคำอธิบายดังต่อไปนี้ :-
   ในสถานที่เช่นใด จะมีความสงสัยเกิดขึ้นได้ว่า “ของจักถูกพวกภิกษุและสามเณรหยิบฉวยเอาไป” ในสถานที่เช่นนั้นเท่านั้น ภิกษุพึงเก็บหรือใช้ให้เก็บ[ของของคฤหัสถ์]แล้วจดจำ (คือสังเกตจำนวนสิ่งของและตำหนิ) เก็บรักษาไว้และพึงประกาศว่า “ผู้ใดของหาย ผู้นั้นจงมารับเอาไป”
   ถ้าผู้ใดมาในที่นั้น พึงถามผู้นั้นว่า “ของของคุณที่หายไปเป็นเช่นไร” ถ้าเขาบอกตำหนิรูปพรรณถูกต้อง พึงให้เขาไป ถ้าบอกไม่ถูกต้อง พึงบอกเขาว่า “คุณจงค้นดูเถิด”
   เมื่อจะจากอาวาสนั้นไป พึงมอบไว้ในมือของพวกภิกษุผู้เหมาะสมก่อน เมื่อไม่มีภิกษุผู้เหมาะสม พึงมอบไว้ในมือของพวกคฤหัสถ์ผู้เหมาะสมแล้วจึงจากไป
   ส่วนภิกษุใดไม่จากไปแต่ไม่พบเจ้าของ ภิกษุนั้นพึงให้สร้างเสนาสนะ เจดีย์ หรือสระโบกขรณีซึ่งเป็นถาวรวัตถุ ถ้าเวลาล่วงไปนาน เจ้าของจึงมา พึงแสดงเสนาสนะเป็นต้นนั้นแล้วกล่าวว่า “คุณจงอนุโมทนาเถิด” ถ้าเขาไม่อนุโมทนาด้วย กลับทวงว่า “ท่านจงให้ทรัพย์ผมคืน” ก็ควรชักชวนคนอื่นคืนทรัพย์ให้ไป

   หมายเหตุ :
   แต่ถ้าภิกษุไปเก็บของของคฤหัสถ์ไม่ว่าจะเป็นเงินทองหรือเครื่องอุปโภคบริโภคก็ตาม ในที่อื่นจากวัดและที่พักดังกล่าว จะต้องอาบัติปาจิตตีย์ด้วยรตนสิกขาบท

   #สรุปอาบัติเกี่ยวกับเงินทอง
   • เมื่อภิกษุรับหรือใช้ให้รับเงินทองเพื่อประโยชน์แก่ตน ต้องอาบัติปาจิตตีย์ที่มีการสละ
   • เมื่อภิกษุรับหรือใช้ให้รับเพื่อประโยชน์แก่สงฆ์ คณะ บุคคล เจดีย์ และการก่อสร้าง ต้องอาบัติทุกกฏ
   • ภิกษุรับหรือใช้ให้รับรัตนะมีมุกดาเป็นต้นที่เหลือ เพื่อประโยชน์แก่ตน หรือแก่สงฆ์คณะ บุคคล เจดีย์ และการก่อสร้าง ก็ต้องอาบัติทุกกฏเหมือนกัน

   (เรียบเรียงจากอรรถกถาของรตนสิกขาบท สิกขาบทที่ ๒ ของรตนวรรค)

   พระมหาภาคภูมิ สีลานนฺโท

   จิรํ ติฏฺฐตุ สทฺธมฺโม
   ขอพระสัทธรรมจงดำรงมั่นตลอดกาลนาน

   03/10/2021 at 11:16

   ตอบกลับ